TRYB JASNY/CIEMNY

Jak interpretować rysunki dzieci?

malowanie dzieci
Kredki, farby, pastele, czasem zwykły długopis może posłużyć do stworzenia dzieła. Które z dzieci nie lubi malować? My, rodzice możemy dzięki rysunkom zinterpretować emocje naszych dzieci, ich zachowania, lęki i radości. Jak nauczyć się czytać z rysunku?

Nie trzeba być psychologiem czy terapeutą by móc odczytać z rysunku emocje, które dziecko chce przekazać. Czasami są one bardzo wyraziste. Jednak nie zawsze jest to proste. Czasem rodzice nadinterpretują albo nie zauważają pewnych sygnałów. Oto kilka wskazówek jak interpretować i odczytywać rysunku dzieci.


Kolory w rysunkach

Przyjmuje się, że dziecko w wieku przedszkolnym używa do malowania ok. 4-6 kolorów. Jeżeli używa jednego, bądź często się na nim skupia, a ma do wyboru całą paletę barw można to uznać za pewien symptom. Ale pamiętajmy, że dziecko może po prostu bardzo lubić jeden kolor! Barwom przypisuje się znaczenia, i tak:
- biały - wyraża lęk, przestraszenie
- żółty - kolor to synonim światła, radości i optymizmu, przejawia pragnienie uczestnictwa lub chęć pójścia własną drogą. Przesadne użycie tego koloru może wskazywać potrzebę uwolnienia wewnętrznych napięć.
- jasnozielony - wyciszenie, równowaga. Wiąże się z potrzebą uznania i poważania ze strony innych. W psychologii oznacza wolę działania, wytrwałość i upór. Zieleń czasem wyraża postawę sprzeciwu, oporu. Intensywna barwa wpadająca w żółć to skłonność to ekstrawersji, zieleń w odcieniu niebieskim lub brązowym oznacza introwersję. Ten kolor wyraża również potrzeby zmysłowe i powodzenie materialne.
- ciemnozielony - wrażliwość, zwłaszcza na sytuacje, jakie dziecko dostrzega w otaczającym je świecie
- różowy - spontaniczność, czułość, łagodność
- pomarańczowy - radość, wesołość i dynamizm. Nadmiar może oznaczać pobudzenie wewnętrzne
- czerwony - oznacza działanie, męskość, to kolor pobudzający i dynamiczny, wyraża potęgę pragnień. Jest też oznaką agresywności, gniewu. Przewaga czerwieni może oznaczać pobudzenie i potrzebę ruchu.
- niebieski - wrażliwość, podatność na bodźce, emocje, zamknięcie się w sobie. Symbolizuje spokój, wyciszenie, odpoczynek, czasem bierność i rezygnację.
- ciemnoniebieski - próbuje kontrolować własne emocje
- fioletowy - niepokój, sprzeczne popędy
- brązowy - to kolor :przeszłości"
- szary - odczuwa lęk, niepokój oraz brak pewności siebie, trudność w wyrażaniu uczuć
- czarny - ma poczucie zagrożenia, tłumi swoją agresję, smutek

UWAGA: Jeżeli miałabym coś zasugerować, to byłabym ostrożna w interpretacji. Warto zwrócić uwagę na zachowania dziecka, po takiej analizie, ale nie szukać niczego na siłę, jeżeli inne zachowania nie są niepokojące. Bo pamiętajmy dziecko może bardzo lubić jakiś kolor i dlatego będzie go dużo używało!

Sposób rysowania


Czasami to jak maluje dziecko zależy od jego chęci czy talentu oraz jaką pracę włożyło w doskonalenie, a także wieku. Jednak są pewne schematy, które mogą świadczyć o zmianach w życiu dziecka. Dokładne malowanie można interpretować jako przejaw prawidłowego rozwoju społecznego i emocjonalnego. Delikatne, rysowane niepewnie i tworzące postaci nieraz tak małe, że na kartce zostaje mnóstwo pustego miejsca, świadczą o nieśmiałości dziecka. Linie przerywane są przejawem większych lub mniejszych zahamowań, którym towarzyszy niezdecydowanie. Jeżeli prace są chaotyczne czy niestaranne może to sygnalizować problemy emocjonalne.

Linie, kierunek rysowania

Mocne linie, gwałtowne mogą być malowane przez dzieci pewne siebie, energiczne, a także nadpobudliwe. Słabe linie, niewyraźne mogą być sygnałem braku pewności siebie, lęku czy zamknięcia w sobie.

Płynność linii także ma znaczenie: zakrzywiona świadczy o łagodności, czułości. Kanciasta to siła i twardość. Miękkość i krągłość linii mówi o bierności, słabości do obrony. Duża ilość kropek oznacza energię, silną wolę, czasem usposobienie agresywne. Linie cieniowane, prążkowane i czarne plamy – mogą świadczyć o silnym lęku. Nadużywanie gumki, skreślenia to brak ufności we własne siły czy brak akceptacji własnej osoby.

jak interpretować rysunek dziecka

Kompozycja rysunku

W każdym rysunku jest jakiś motyw przewodni. Jego umiejscowienie może nam powiedzieć o interpretacji świata przez dziecko. Jeśli taki element zostanie narysowany w centralnej części, oznacza to spokój wewnętrzny, poczucie bezpieczeństwa. Jeżeli dziecko rysuje ważny element w górnej części pracy, może świadczyć to o tendencji do izolacji czy ucieczki od rzeczywistości, ale także o fantazji, duchowości i świecie marzeń. Umieszczanie najważniejszego obiektu pracy w jej dolnych obszarach, poniżej środka, może być oznaką poczucia zagrożenia i tendencji depresyjnych.

Tęsknoty, znaczenia, symbole

Pedagodzy i psycholodzy mówią też o znaczeniu konkretnych elementów w rysunku, choć sama jestem bardzo ostrożna w tak szczegółowej interpretacji, gdyż wszystko trzeba odbierać indywidualnie z odpowiednią perspektywą.
- nieproporcjonalnie duży dom może oznaczać konflikty w rodzinie oraz brak poczucia bezpieczeństwa
- zaznaczenie w mocny sposób ziemi - dziecko potrzebuje oparcia, bo czuje się zagrożone
- kolejność rysowania poszczególnych członków rodziny, ich rozmieszczenie oraz wielkość mówi nam, z jaką osobą dziecko jest najbardziej związane
- bliska odległość osoby i dziecka oznacza występowanie więzi emocjonalnych; im większa odległość między postaciami, tym większa niechęć między nimi
- osoba, która jest najważniejsza dla dziecka, jest największa, barwna, starannie narysowana i umieszczona w centrum kartki
- postać, osoba, która budzi w dziecku, lęk lub jest dla niego mało ważna, jest niestarannie narysowana, jednobarwna, często jest mała lub znajduje się w kącie.

Rysunek człowieka:

- postać bardzo mała - dziecko lękliwe, pełne zahamowań, nieprzystosowane społecznie
- postać bardzo duża - dziecko ma o sobie bardzo wysokie mniemanie, wielkie aspiracje
- zaczernianie pustych pól oznacza niepokój; twarzy - poważnie zaburzony, negatywny wizerunek siebie; rąk - jest przejawem agresji
- brak dłoni może świadczyć o zakłopotaniu, poczuciu nieprzystosowania
- brak rąk oznacza poczucie winy z powodu odczuwanej wrogości lub seksualności, nieprzystosowanie, bezradność; ręce założone na piersiach - wrogość, podejrzliwość; trzymane za plecami - niechęć do kontaktów interpersonalnych; zwieszone ramiona - brak przystosowania
- wyszczerzone zęby - agresywność słowna, niedojrzałość.
Głowa: ten kto jest mądrzejszy, ma głowę największą. Dziecko rysujące siebie z wielką głową wskazuje na osobę z fantazją czy intelektualistę. Mała głowa z reguły znajduje się na kartkach dzieci, u których często zdarzają się bóle głowy czy inne schorzenia.
Oczy: duże, otwarte, wyraźne oczy świadczą o pozytywnym nastawieniu do świata, otwartości. Małe – rysuje egocentryk lub histeryk. Oczy narysowane jako punkt przedstawia schizofrenik, osoba skłonna do różnego rodzaju histerii, paranoi. Rzęsy i brwi rysują osoby o dużym ilorazie inteligencji. Uszy: duże uszy rysują osoby głuche lub niedosłyszące. Małe, przemieszczone w inne miejsce mogą wskazywać na zaburzenia. Brak uszu wskazuje na introwertyka.
Nos: mocno zaznaczony nos to symbol siły odwagi, męskości.
Usta (kontakty społeczne): gdy są ciepłe, otwarte i miękkie wskazują na osobę pozytywnie nastawioną do ludzi, otwartą. Małe, wąskie i zaciśnięte, wyrażone czasami jako kreska, rysuje osoba zamknięta w sobie lub z wadami wymowy.
Nogi (kontakt ze światem): brak nóg to niepewność, lęk. Nogi bez stóp – zachwianie emocjonalne, brak stabilizacji. Długie nogi rysuje osoba ruchliwa, aktywna. Nogi w rozkroku świadczą o potrzebie przywództwa. Nogi w ruchu (idące) oznaczają dążenie do celu, wielką aktywność.
Ręce (kontakty interpersonalne): podane drugiej osobie mówią o bliskości z tą osobą. Długie ręce rysuje osoba zawsze mająca coś do zrobienia, aktywna. Brak dłoni – osoba nieprzystosowana społecznie, zakłopotana. Brak rąk w ogóle może wskazywać na nieprzystosowanie, bezradność z powodu odczuwanej wrogości. Ręce założone na krzyż to wrogość, podejrzliwość. Trzymane za plecami – oznaczają niechęć do kontaktów z innymi osobami.

Rysunek drzewa
(niektórzy drzewo uważają za symbol własnego ja):
- wyjątkowo duże drzewo - skłonność do agresji
- małe drzewko - poczucie niższości i braku znaczenia
- cienka kreska - poczucie niezdecydowania, nieprzystosowanie
- drzewo składające się tylko z dwóch linii pnia i kółka wyrażającego koronę - impulsywność, zmienność
- dziupla, złamana gałąź - związek z urazem, wypadkiem, chorobą (czas wydarzenia odpowiada położeniu znaku)
- przesadne podkreślenie korzeni - podatność na stres
- brak linii przedstawiającej ziemię - podatność na stres.

Co powinno nas od razu zaalarmować?
- Czołgi, pożary, krew. Mogą być obrazem tego, z czym dziecko ma kontakt (pełne agresji kreskówki i filmy), ale jeśli rysuje tak często, z dużym zaangażowaniem, prace są przerażające, może to świadczyć o znerwicowaniu czy nawet o tym, że jest ofiarą przemocy. Ale ostrożnie: obrazy walki to często forma kompensacji agresywnych zachowań (wyładowania, typowych zwłaszcza dla chłopców w tym wieku, potrzeb rywalizacji, walki).

- Genitalia. – Dzieci intuicyjnie wiedzą, że to tabu, dlatego ich nie rysują.Jeślito robią, to aby coś przekazać. Np. że je widziały (rodzic mógł się przy nich rozebrać, mogły kogoś podglądać), że mają kłopot zdrowotny (coś je piecze, swędzi), może to być także sygnał wykorzystywania dziecka. Trzeba spróbować to wyjaśnić (bez naciskania na dziecko!).

- Puste twarze, bez oczu, nosa. Trzylatki nie zawsze zawracają sobie głowę szczegółami, jednak u pięciolatków takie twarze (na każdym rysunku, nie czasem!) mogą świadczyć o niewielkiej wiedzy o świecie. Jeśli jednak smyk dobrze sobie radzi na innych polach i nie odstaje od rówieśników, trzeba szukać przyczyny w emocjach.

Rodzicu pamiętaj!

Dziecko jest twórcze, gdy:
- robi coś z własnej woli, głównie dla przyjemności
- Nie stawia mu się żadnego celu
- Czuje się swobodnie i bezpiecznie
- Jest akceptowane przez rodziców, ma pozytywny stosunek do samego siebie i tego, co robi
- W trakcie zajęcia nikt go nie instruuje, nie doradza
- Nie myśli o upływającym czasie (nie popędzaj dziecka, nir stawiaj limitów czasowych)
- Rodzice są (umiarkowanie) zaciekawieni tym, co robi, dopytują, rozmawiają, ale niezbyt często oceniają.
- Jeżeli nie wiemy co dziecko narysowało, nie dajmy tego po sobie poznać, zapytajmy „a cóż pięknego dziś namalowałaś/łeś?”. Czasami nasza konsternacja co do tego, że nie mamy pojęcia co to jest może zniechęcić dziecko do malowania lub pokazywania nam prac. Czasami po wyjaśnieniach malucha rysunek okazuje się bardzo łatwy do interpretacji, czasami okazuje się, że zaczynamy faktycznie to widzieć. Pamiętajmy, dzieci w wieku przedszkolnym dopiero uczą się malowania, a cały piękny świat, który chcą nam przekazać nie zawsze okazuje się prosty do namalowania. Doceńmy ich rozwój i pasję!

Rozwój twórczości dzieci

Trzeba pamiętać, że do interpretacji rysunków potrzebna jest nam także wiedza o etapie rozwoju dziecka.
Okres bazgrot - ma miejsce w wieku 1,5-3 lat, kiedy to następuje wstępne formowanie się schematu postaci. Dzieci potrafią zapełnić płaszczyznę kropkami, kreskami, krzyżykami, próbują zamykać koła.
Okres schematyczny (ideoplastyka)
W tym okresie występują trzy fazy:
1. Głowonogi (3-4 lata) oraz głowotułowie (4-5 lat). Dzieci potrafią uprzedmiotowić wypowiedzi plastyczne, takie jak: postać ludzka, zwierzęta, środki lokomocji.
2. Schematy uproszczone (5-7 lat). Dzieci nie zachowują w rysunkach proporcji, ujmują formy symbolicznie.
3. Schematy wzbogacone (7-12 lat). Dzieci potrafią już urozmaicić formy o charakterystyczne detale oraz starają się zachować proporcje.
Okres typu poschematycznego (fizjoplastyka)
W tym okresie występują dwie fazy:
1. Realizm wrażeniowy (12-13 lat). Dzieci próbują naśladować naturę oraz indywidualnie ujmować dany obraz.
2. Realizm intelektualny (13-15 lat). Dzieci przedstawiają trójwymiarowe ujmowanie form.

 

Autor: Anna Polcyn

Komentarze

  1. Zawsze mnie interesował temat interpretacji dziecięcych rysunków. Teraz już dużo wiem.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak naprawdę to tylko skondensowana garstka wiedzy ;)

      Usuń
  2. Ciekawi mnie to znaczenie kolorów i to jak należy je odbierać. Takie rysunki zawsze warto analizować, więc dla mnie to fajne informacje.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zapewne ciągłe nadużywanie pewnych kolorów może sygnalizować pewne rzeczy, ale może to być też upodobanie koloru. Trzeba dobrze przeanalizować.

      Usuń
  3. Nie mam dzieci, więc nigdy nie zastanawiałam się nad interpretacją ich rysunków. O znaczeniu kolorów wiedziałam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie zawsze muszą to być rysunki swoich dzieci, ani dzieci w ogóle. Czasem taka wiedza może się po prostu przydać ;)

      Usuń
  4. w sumie nigdy się nie zastanawiałam nad kolorami czy ryskunkami, może dlatego że nie mam dzieci

    OdpowiedzUsuń
  5. W większości z pewnością w ten sposób można podążyć interpretacją, jednak przekonałam się, że nie zawsze. Syn przez długi czas rysował tylko na szaro i czarno, unikał kolorów, okazało się, że to nie emocje za tym stały, ale taki sposób wyrażenia artystycznego.

    OdpowiedzUsuń
  6. Bardzo interesujący i ważny wpis, dziękuję Ci za niego. Dobrze wiedzieć na co zwracać uwagę.

    OdpowiedzUsuń
  7. trochę ze strachem czytałam ten wpis, przeanalizowałam rysunki moich dzieci i wydaje mi się, że nie mam się czego obawiać. Jednak zapamiętam sobie ten wpis żeby w razie czego móc do niego wrócić

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dobrze wiedzieć pewne rzeczy, ale też trzeba pamiętać, że nie wolno nadinterpretować. A wiedzieć zawsze warto ;)

      Usuń
  8. Jestem wychowana w domu artystów, więc od dziecka w moim domu najchętniej spędzamy czas rysując. Twój wpis mnie zainteresował i chętnie do niego jeszcze wrócę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Twórczy i kreatywny dom to na pewno stymulujący bodziec. Pozdrawiamy!

      Usuń
  9. Nigdy się nie zasanawiałam nad tematyką interpretacji rysunków dzieci. One same mi wszystko tłumaczą

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To znaczy, że macie wypracowaną bardzo dobra relację. Tak trzymać!

      Usuń
  10. Nigdy nie myślałam o tym, żeby dużą uwagę zwracać na interpretacje rysunków synka, ale dzięki Twojemu wpisowi zamierzam to zmienić. :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszę się, że dzięki artykułowi dowiedziałaś się czegoś nowego :)

      Usuń
  11. Bardzo sie cieszę, że nie skupiasz się tylko na kolorach i ich znaczeniu., Syn kiedyś namiętnie rysował na czarno. Na pytanie dlaczego: bo to ulica, asfalt, on jest czarny. Nie było wiecej pytań :D

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. U mnie też jedna z córek uwielbiała czarny, po prostu był intensywny i najłatwiej jej się nim rysowało. Teraz używa całej palety barw. Trzeba wiedzieć, ale nie nadinterpretować ;)

      Usuń
  12. Szczerze powiedziawszy nigdy nie wiedziałam, że w taki sposób można zinterpretować rysunki dziecka.Muszę zapisać sobie post i go otworzyć gdy siostrzenica coś zmaluje :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Właściwie wszystko można interpretować, trzeba tylko wiedzieć jak i nazbyt nie interpretować ;)

      Usuń
  13. Wydaje mi się, że to jednak nieco zbyt abstrakcyjne podejście, przynajmniej do młodszych dzieciaków. Moja pięcioletnia córka rysuje tym co akurat ma pod ręką (i jest zatemperowane). Więc interpretacja kolorów mogłaby być bardzo myląca.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dlatego interpretacji można dokonać, gdy zostaną spełnione różne warunki, m.in. dostęp do wszystkich kolorów.

      Usuń
  14. O mamo, nie miałam o tym wszystkim pojęcia, a jestem rodzicem. Dobrze wiedzieć i cieszę się , że zawsze mogę wrócić do tego artykułu.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszę się, że artykuł może być pomocny i ciekawy :)

      Usuń
  15. O znaczeniu koloru na rysunku dziecka dużo czytałam i słyszałam. A książka jest bardzo ciekawa.

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Wybrane dla Ciebie

instagram

Copyright © Widzę Podwójnie